Misgengi í mannheimum Ingólfur Sverrisson skrifar 21. mars 2024 21:00 Enn er höggvið í sama knérunn. Fyrir ári síðan virtist eins og umræðan á Íslandi væri farin að beinast að því að íslenska krónan sé hugsanlega einn helsti skaðvaldur í efnahagslífi þjóðarinnar. Bólaði jafnvel á efasemdum um að minnsti gjaldmiðill í veröldinni sé brúklegur fyrir þjóð sem gerir kröfur um sambærileg lífskjör og nágrannaþjóðirnar búa við. Vegna smæðar sinnar og umkomuleysis hoppar örkrónan og skoppar eins og korktappi á opnu úthafi alþjóðlegrar samkeppni. Í því ölduróti er hún með öllu ófær að tryggja traust rekstrarumhverfi fyrir skuldug íslensk heimili og þau fyriræki í landinu sem ekki eru þegar búin að forða sér í skjól stærri gjaldmiðla eins og fjölmörg þeirra hafa þegar gert. Nú hafa flest stéttarfélög á almenna vinnumarkaðnum gengið frá kjarasamningum til fjögurra ára og vonuðust til að Seðlabankinn sýndi lit á móti og lækkaði vexti hið snarasta. Því miður treysti hann sér ekki til þess og mun halda áfram að þrautpína skuldsett heimili, sem aðallega eru í eigu unga fólksins, ásamt þeim fyrirtækjum sem eru föst í íslenska krónuhagkerfinu og okurvöxtum sem því fylgir. Við sem erum skuldlaus sleppum að mestu við þennan refsivönd ásamt þeim 250 fyrirtækjum sem færa allt sitt í evrum eða dollurum og geta nýtt sér mun hagstæðari lánskjör til reksturs og vaxta. Af þessum sökum búa í raun tvær þjóðir í þessu landi við mjög ólíkar aðstæður í fjárhagslegu tilliti. Ef Seðlabankinn hefði nú sýnt lit á móti og lækkað vexti – þó ekki væri nema lítið eitt - hefði kannski gefist svigrúm til að ræða af alvöru kosti þess að hverfa frá örmyntinni og taka upp stærri gjaldmiðil eins og til dæmis evruna. Ekki er langt síðan að virtir verkalýðsleiðtogar ræddu nauðsyn þess að skoða þessa hluti alvarlega enda sýndist þeim að ein meginástæða verðbólgunnar hér á landi sé gjaldmiðillinn okkar smái sem aðdáendur hans líkja ýmist við töfratæki eða aðeins hitamæli sem engin áhrif hefur á framvindu efnahagsmála. Eina sem gildi sé að stjórna efnahagsmálunum rétt og skynsamlega. Því miður hefur ekkert heyrst frá verkalýðsleiðtogunum um þennan vandræðagjaldmiðil undanfarið. Enn síður frá samtökum atvinnurekenda sem banna í raun alla umræðu um trúartáknið eina innan þeirra raða enda þótt ekkert þeirra fyrirtækja sem færa allt sitt í evrum eða dollurum í dag vilji komast undir íslensku krónuna aftur. Skiljanlega. Bankastjóri hallar sér værðarlega aftur í sæti sínu og segir gustuk að gefa krónunni enn eitt tækifærið enda mun hún tryggja að íslensku bankarnir haldi tryggilega einokunarstöðu sinni og græði áfram á tá og fingri. Þá þurfi ekki að óttast að erlendir bankar hafi áhuga á að hefja starfsemi hér á landi og bjóða upp á eðlilega samkeppni. Nei, áfram með einokunina og þá farsælu lausn að senda reikninginn fyrir verðbólgunni og háum vöxtum áfram til unga fólksins sem er að koma yfir sig þaki og ennfremur til efnilegra sprotafyrirtækja sem enn eru læst inni í krónuhagkerfinu. Á meðan getum við hin skuldlausu haldið áfram óáreitt að velja á milli margra álitlegra kosta sem birtast í auglýsingum um ferðalög erlendis og nú fylla alla fjölmiðla. Einnig eru fyrirtæki, sem nýta sér evru eða dollara áfram í færum að fá hagstæð lán til reksturs og fjárfestinga. Eftir sem áður fá margir andlegar innantökur af því að horfa upp á slíkt misgengi í þjóðfélagi sem vill kenna sig við jöfnuð og velferð. En þrátt fyrir allt ætti núverandi staða að blása þeim byr í brjóst sem vilja breyta þessu ólánsástandi til betri vegar. En þá verður fólk að hafa kjark til að tala um íslensku krónuna – minnsta gjaldmiðil í heimi. Hvort er hún töfratæki, bara hitamælir eða skaðvaldur í íslensku efnahagslífi? Engin ástæða til að forðast þá umræðu fyrir hræðslu sakir. Höfundur er eftirlaunaþegi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Seðlabankinn Íslenska krónan Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson Skoðun Halldór 08.06.2024 Halldór Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Upplifun mín á því að taka þátt í Gefum íslensku séns Brynjar Björnsson Skoðun Í skugga sílóa og sandryks Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Afstaða fólks með fötlun til dánaraðstoðar Ingrid Kuhlman Skoðun Atvinnulaus leikskólakennari, það er víst til Tinna Berg Damayanthi Rúnarsdóttir Skoðun Fyrsta borgaraþing Reykjavíkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Heppni að ekkert fordæmi var til staðar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Í skugga sílóa og sandryks Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fyrsta borgaraþing Reykjavíkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Upplifun mín á því að taka þátt í Gefum íslensku séns Brynjar Björnsson skrifar Skoðun Við lok grunnskólans Atli Björnsson skrifar Skoðun Afstaða fólks með fötlun til dánaraðstoðar Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ísrael hefur ekki áhuga á vopnahléi – þjóðarmorð heldur áfram Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Einhverf börn í almennu skólakerfi Sara Rós Kristinsdóttir skrifar Skoðun Þau sem hunsa helförina Birgir Rúnar Davíðsson skrifar Skoðun Meinsemdir á vinnumarkaði Bergvin Eyþórsson skrifar Skoðun Gleðilegt 2007! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Takk, Kristinn Jón Kaldal skrifar Skoðun Hroki og ósvífni Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Atvinnulaus leikskólakennari, það er víst til Tinna Berg Damayanthi Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Óumtalaði Alkemistinn Vagn Margeir Smelt skrifar Skoðun Markaðsbrestur tilfinninga Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Breytt aldurssamsetning þjóðarinnar stóreykur þörfina fyrir íbúðarhúsnæði Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Álag í íslenskum grunnskólum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Svar og opið bréf til Þórdísar Kolbrúnar varðandi vopnakaup íslensku þjóðarinnar Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hrokafull afstaða utanríkisráðherra Björn B Björnsson skrifar Skoðun Réttindabarátta strandveiðimanna Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Kosningaáróður skrifstofu Alþingis? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fyrstu tvö árin okkar í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar Skoðun Alþjóðadagur faggildingar er 9. júní Guðrún Rögnvaldardóttir skrifar Skoðun Forseti þriðjungs eða heillar þjóðar? Starri Reynisson skrifar Skoðun Jónsósómi Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Geirfuglar og flámæli Pétur Már Sigurjónsson skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Endurskoðun í tæka tíð Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Fljótum við enn sofandi að feigðarósi? Erla Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Enn er höggvið í sama knérunn. Fyrir ári síðan virtist eins og umræðan á Íslandi væri farin að beinast að því að íslenska krónan sé hugsanlega einn helsti skaðvaldur í efnahagslífi þjóðarinnar. Bólaði jafnvel á efasemdum um að minnsti gjaldmiðill í veröldinni sé brúklegur fyrir þjóð sem gerir kröfur um sambærileg lífskjör og nágrannaþjóðirnar búa við. Vegna smæðar sinnar og umkomuleysis hoppar örkrónan og skoppar eins og korktappi á opnu úthafi alþjóðlegrar samkeppni. Í því ölduróti er hún með öllu ófær að tryggja traust rekstrarumhverfi fyrir skuldug íslensk heimili og þau fyriræki í landinu sem ekki eru þegar búin að forða sér í skjól stærri gjaldmiðla eins og fjölmörg þeirra hafa þegar gert. Nú hafa flest stéttarfélög á almenna vinnumarkaðnum gengið frá kjarasamningum til fjögurra ára og vonuðust til að Seðlabankinn sýndi lit á móti og lækkaði vexti hið snarasta. Því miður treysti hann sér ekki til þess og mun halda áfram að þrautpína skuldsett heimili, sem aðallega eru í eigu unga fólksins, ásamt þeim fyrirtækjum sem eru föst í íslenska krónuhagkerfinu og okurvöxtum sem því fylgir. Við sem erum skuldlaus sleppum að mestu við þennan refsivönd ásamt þeim 250 fyrirtækjum sem færa allt sitt í evrum eða dollurum og geta nýtt sér mun hagstæðari lánskjör til reksturs og vaxta. Af þessum sökum búa í raun tvær þjóðir í þessu landi við mjög ólíkar aðstæður í fjárhagslegu tilliti. Ef Seðlabankinn hefði nú sýnt lit á móti og lækkað vexti – þó ekki væri nema lítið eitt - hefði kannski gefist svigrúm til að ræða af alvöru kosti þess að hverfa frá örmyntinni og taka upp stærri gjaldmiðil eins og til dæmis evruna. Ekki er langt síðan að virtir verkalýðsleiðtogar ræddu nauðsyn þess að skoða þessa hluti alvarlega enda sýndist þeim að ein meginástæða verðbólgunnar hér á landi sé gjaldmiðillinn okkar smái sem aðdáendur hans líkja ýmist við töfratæki eða aðeins hitamæli sem engin áhrif hefur á framvindu efnahagsmála. Eina sem gildi sé að stjórna efnahagsmálunum rétt og skynsamlega. Því miður hefur ekkert heyrst frá verkalýðsleiðtogunum um þennan vandræðagjaldmiðil undanfarið. Enn síður frá samtökum atvinnurekenda sem banna í raun alla umræðu um trúartáknið eina innan þeirra raða enda þótt ekkert þeirra fyrirtækja sem færa allt sitt í evrum eða dollurum í dag vilji komast undir íslensku krónuna aftur. Skiljanlega. Bankastjóri hallar sér værðarlega aftur í sæti sínu og segir gustuk að gefa krónunni enn eitt tækifærið enda mun hún tryggja að íslensku bankarnir haldi tryggilega einokunarstöðu sinni og græði áfram á tá og fingri. Þá þurfi ekki að óttast að erlendir bankar hafi áhuga á að hefja starfsemi hér á landi og bjóða upp á eðlilega samkeppni. Nei, áfram með einokunina og þá farsælu lausn að senda reikninginn fyrir verðbólgunni og háum vöxtum áfram til unga fólksins sem er að koma yfir sig þaki og ennfremur til efnilegra sprotafyrirtækja sem enn eru læst inni í krónuhagkerfinu. Á meðan getum við hin skuldlausu haldið áfram óáreitt að velja á milli margra álitlegra kosta sem birtast í auglýsingum um ferðalög erlendis og nú fylla alla fjölmiðla. Einnig eru fyrirtæki, sem nýta sér evru eða dollara áfram í færum að fá hagstæð lán til reksturs og fjárfestinga. Eftir sem áður fá margir andlegar innantökur af því að horfa upp á slíkt misgengi í þjóðfélagi sem vill kenna sig við jöfnuð og velferð. En þrátt fyrir allt ætti núverandi staða að blása þeim byr í brjóst sem vilja breyta þessu ólánsástandi til betri vegar. En þá verður fólk að hafa kjark til að tala um íslensku krónuna – minnsta gjaldmiðil í heimi. Hvort er hún töfratæki, bara hitamælir eða skaðvaldur í íslensku efnahagslífi? Engin ástæða til að forðast þá umræðu fyrir hræðslu sakir. Höfundur er eftirlaunaþegi.
Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Ísrael hefur ekki áhuga á vopnahléi – þjóðarmorð heldur áfram Sveinn Rúnar Hauksson skrifar
Skoðun Breytt aldurssamsetning þjóðarinnar stóreykur þörfina fyrir íbúðarhúsnæði Sigurður Stefánsson skrifar
Skoðun Svar og opið bréf til Þórdísar Kolbrúnar varðandi vopnakaup íslensku þjóðarinnar Guðlaugur Bragason skrifar
Eru samfélagsmiðlar að setja heilbrigðiskerfi framtíðarinnar á hausinn? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun